Ο Hans Thies Lehmann δεν είναι πια μαζί μας. Το Τμήμα Θεάτρου εκφράζει τη βαθύτατη λύπη του για την απώλεια αυτού του παγκοσμίως γνωστού θεατρολόγου και διανοούμενου που, με τις απόψεις του για το μεταδραματικό θέατρο, όρο που εισήγαγε ο ίδιος, επηρέασε όσο λίγοι τη θεωρία του θεάτρου και τη σκηνική πρακτική των τελευταίων δεκαετιών.
Είχε ιδιαίτερους δεσμούς με την Ελλάδα, αγαπούσε και μελετούσε την τραγωδία και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, συμμετείχε συχνά, ως ομιλητής και διδάσκων, στις Θερινές Ακαδημίες του Εθνικού Θεάτρου και στο Φεστιβάλ του Άργους, συμμετείχε ως δραματουργός σε παραστάσεις του Θόδωρου Τερζόπουλου, ενώ πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην Αθήνα, με τη σύζυγό του θεατρολόγο, μεταφράστρια και κριτικό θεάτρου Ελένη Βαροπούλου, στην οποία οφείλουμε και τη μετάφραση προλογικών σημειωμάτων του για τα έργα του Χάινερ Μύλλερ (εκδ. Άγρα).
Το Τμήμα Θεάτρου είναι βαθιά ευγνώμον στον Χ.-Τ. Λέμαν για τη δωρεά των θεατρολογικών του βιβλίων, από τα οποία θα επωφεληθούν γενιές ελλήνων ανθρώπων του θεάτρου, θεωρητικών και καλλιτεχνών, κατά τα κρίσιμα χρόνια των σπουδών τους.
Ευχή όλων μας -και επιτακτικό χρέος- να μεταφραστούν σύντομα τα συγγράμματά του και στη γλώσσα μας, κυρίως το κορυφαίο του πόνημα για το «Μεταδραματικό Θέατρο».
Η μνήμη του, της ύπαρξής του, της διδασκαλίας του, του έργου του, ας μας συντροφεύει πάντα.
(ακολουθεί σύντομο βιογραφικό του Hans Thies Lehmann)
Ο Χανς-Τις Λέμαν γεννήθηκε στο Ερινγκχάουζεν το 1944 και έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα τον Ιούλιο του 2022. Ήταν διαπρεπής θεατρολόγος με μεγάλη επιρροή και διετέλεσε καθηγητής θεατρικών σπουδών στο πανεπιστήμιο Γκαίτε στη Φρανκφούρτη (1988-2010), όπου συνδημιούργησε το Ινστιτούτο Θεάτρου, Κινηματογράφου και Σπουδών Επικοινωνίας.
Η προσφορά του Χανς-Τις Λέμαν στις σύγχρονες θεατρικές σπουδές είναι πολύ σημαντική. Εκτός από τις μελέτες του πάνω στη δραματουργία του Bertolt Brecht, Heiner Müller και Peter Handke, έχει δημοσιεύσει σημαντικές μονογραφίες όπως τα Tragödie und Dramatisches Theater [Τραγωδία και Δραματικό Θέατρο] (2013) και Postdramatisches Theater [Μεταδραματικό Θέατρο] (1999) η οποία έχει μεταφραστεί σε 30 γλώσσες. Ο όρος «μεταδραματικό θέατρο» που εισήγαγε ο Λέμαν στα τέλη του εικοστού αιώνα αποτελεί πλέον σταθμό για τις θεατρικές σπουδές καθώς προώθησε μια αλλαγή παραδείγματος ως προς την ερμηνεία του όρου «θέατρο» και την περιοδοποίηση και ανάγνωση θεατρικών κειμένων, παραστάσεων και περφόρμανς από τη δεκαετία του 1960 ως το σήμερα. Πιο συγκεκριμένα, το μεταδραματικό θέατρο αποτυπώνει τόσο σε φόρμα όσο και περιεχόμενο την πολυπλοκότητα και επισφάλεια του σύγχρονου παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού κόσμου πέρα από μια (αριστοτελική) λογοκεντρική και γραμμική προσέγγιση, προτάσσοντας μια ισάξια θεώρηση των διαφορετικών δραματουργικών μελών (κείμενο, κίνηση, παρουσία του ηθοποιού/περφόρμερ, σκηνογραφία κλπ.). Το έργο του Λέμαν έχει επηρεάσει πληθώρα μελετητών του θεάτρου, μεταξύ άλλων, τους/τις Karen Jürs-Munby, Glenn D’Cruz, Shane Boyle, Peter Boenisch, Ashis Segupta.
Υπήρξε επισκέπτης καθηγητής σε πανεπιστήμια πολλών χωρών, στη Γαλλία, την Ολλανδία, τη Λιθουανία, την Πολωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά και τις ΗΠΑ και έδωσε διαλέξεις στη Βραζιλία, τη Χιλή, την Κίνα, την Ιαπωνία, την Τουρκία, την Αίγυπτο, τη Μάλτα και βέβαια την Ελλάδα. Είχε τιμηθεί με πολλά βραβεία, ανάμεσα στα οποία και το μεγάλο βραβείο Thalia της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Θεάτρου (ΙΑΤC) το 2018. Διετέλεσε επί σειρά ετών Πρόεδρος της International Brecht Society, ενώ υπήρξε μέλος της Ακαδημίας των Τεχνών στο Βερολίνο, η οποία και τίμησε την επέτειο των 75 χρόνων του με μία μεγάλη διεθνή συνάντηση στη βερολινέζικη έδρα της.
