Ερευνητική ομάδα: Ευθύμιος Καλτσούνας, Αντωνία Καράογλου, Ναταλία Μηνιώτη, Ελένη Παπάζογλου (Επιστημ. Υπεύθυνη έργου).
Ιούνιος 2018 – Φεβρουάριος 2020
Το πρόγραμμα διερεύνησε τους όρους πρόσληψης της Αρχαιότητας στην Ελλάδα από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 έως τα μέσα της δεκαετίας του ’90 (από τη Μεταπολίτευση, έως στην ένταξη στην ΕΟΚ/ΕΕ, και από εκεί έως τον απόηχο του ‘Μακεδονικού’), με κύριο άξονα τη δημοσιογραφική και κριτική πρόσληψη των παραστάσεων αρχαίου δράματος, οι οποίες σε αυτήν την περίοδο πολλαπλασιάζονται και κατακτούν το μαζικό κοινό.
Στο διάστημα αναφοράς, η επίκληση της Αρχαιότητας ως συστατικού της εθνικής πολιτικής και πολιτισμικής ταυτότητας σημειώνει μια δυναμική καμπύλη (σχετική υποχώρηση στη Μεταπολίτευση, εκ νέου ενεργοποίηση και ανανοηματοδότηση μετά την ένταξη στην ΕΟΚ και, στη συνέχεια, την αναδιαμόρφωση του βαλκανικού χάρτη). Οι εντάσεις που παρατηρούνται καθρεφτίζονται άμεσα στην παραγωγή των παραστάσεων αρχαίου δράματος. Δίπλα και παράλληλα με τις νεοκλασικιστικές παραστάσεις, που εξακολουθούν να έλκουν μεγάλα ακροατήρια, αρχίζουν να εμφανίζονται άλλες που αξιοποιούν στοιχεία ελληνικής ‘ιθαγένειας’, στην αρχή πειραματικά, αλλά γρήγορα και σε παραγωγές που απευθύνονται στο μαζικό κοινό στο πλαίσιο των ‘θεσμικών’ Επιδαυρίων. Και στις δύο περιπτώσεις, οι παραστάσεις αρχαίου δράματος γίνονται όχημα διάδοσης των εξεικονίσεων της Αρχαιότητας τις οποίες υπηρετούν.
-
Η μελέτη των δεδομένων της Βάσης του προγράμματος διακρίθηκε για την επιστημονική δυναμική της, καθώς οδήγησε σε τέσσερις ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια, δύο ομιλίες στην Ελλάδα, και τρεις δημοσιεύσεις.
Ομιλίες
- «Ancient Drama Performances during the Greek ‘Metapolitefsi’ (mid 1970’s – mid 1990’s): The Ritual Quest and the Oresteias», στο διεθνές διαδικτυακό σεμινάριο «Atreides: The Greek and Czech Society Turned Upside Down on Stage», διοργ. Network for the Research and Documentation of Ancient Greek Drama Performances, ΕΚΠΑ, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, 21 Νοεμβρίου 2021.
- «Imaginings of Antiquity and Ancient Tragedy Performances in Greece (1975-1995): From the Fall of the Junta to the European Integration to the New Balkans. Between Ideology and Style», Διεθνές συνέδριο με θέμα: «Performing Greek and Roman Drama», διοργάνωση: Network for the Research and Documentation of Ancient Drama Performances, Κέντρο Κλασικών Σπουδών, Ινστιτούτο φιλοσοφίας, Τσεχική ακαδημία Επιστημών, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, Charles University, Πράγα, 22–26 Μαΐου 2019, Πράγα.
- «‘Κοινόχρηστη αρχαιογνωσία’ και παραστάσεις αρχαίου δράματος (1975–1995)», 3ωρο μάθημα στο 4ο Θερινό Σχολείο «Αρχαίο Ελληνικό Δράμα 2019: Το αρχαίο δράμα ως παραστατική τέχνη», διοργ. Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, 20 Σεπτεμβρίου 2019.
- Δύο ανακοινώσεις στο Συνέδριο του Modern Greek Studies Asssocation, Sacramento, CA, 7-10 Νοεμβρίου 2019: α) ‘Between Theatre and Ritual(s): Ancient Drama Performances and the Forging of a Greek Communitas’ και β) ‘Our’ Tragedy, ‘Their’ Theatre: Τhe Reception of Foreign Productions of Ancient Tragedy in Greece (1975-1995)’.
- Tέλος, το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην ημερίδα με τίτλο «5 ψηφιακά πρότζεκτ στις Ανθρωπιστικές Σπουδές», διοργ. Εργαστήριο Φιλολογίας και Νέων Τεχνολογιών, Τμήμα Φιλολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, ΑΠΘ, 4 Ιουνίου 2022
Δημοσιεύσεις
- Efthymis Kaltsounas, Tonia Karaoglou, Natali Minioti και Eleni Papazoglou, «“Communal Hellenism” and Ancient Tragedy Performances in Greece (1975–1995): The Ritual Quest», The Journal of Greek Media and Culture, τμ. 7, τχ. 1 (2021), σ. 69–103
- Ελένη Παπάζογλου, Ευθύμης Καλτσούνας, Τώνια Καράογλου και Ναταλί Μηνιώτη, «’Κοινόχρηστη αρχαιογνωσία’ και παραστάσεις αρχαίας τραγωδίας στην Ελλάδα (1975–1995): Το τελετουργικό αίτημα», Παράρτημα στο: Ελένη Παπάζογλου, «Μια γνώριμη κυρά της ιθαγένειάς μας: Η εξοικείωση με την αρχαία τραγωδία στη νεοελληνική σκηνή, Νήσος, Αθήνα 2022, σ. 135-78.
- Eleni Papazoglou, ‘Between “Own” and “Foreign”, Poetry and Theatre, Theology and Politics: Watching the Oresteia in Greece in the 1980s’ [Υπό δημοσίευση στον τόμο με τα Πρακτικά του διεθνούς Υβριδικού Σεμιναρίου με θέμα «Atreides: The Greek and Czech society turned upside down on stage», που οργανώθηκε από το Δίκτυο για την Έρευνα και Τεκμηρίωση των Παραστάσεων Αρχαίου Δράματος και το Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, 20–23 Ιανουαρίου 2022].
Μια εικόνα για τα πορίσματα της έρευνας δίνουν τα abstracts των ανακοινώσεων της ερευνητικής ομάδας στα συνέδρια της Πράγας και του Σακραμέντο.
Χρηματοδότηση
Το έργο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
